Częściowe przeznaczenie kredytu frankowego na działalność gospodarczą a unieważnienie umowy kredytowej

Coraz powszechniej unieważniane umowy frankowe sprawiają, że banki szukają sposobów, by móc wygrać w sądach chociaż niektóre ze spraw. Jednym z zagadnień, jakie banki podnosiły, było częściowe przeznaczenie kredytu frankowego na działalność gospodarczą – sektor bankowy z całą stanowczością przekonywał, że w takiej sytuacji kredytobiorca traci ochronę prawną, przysługującą konsumentom, a w konsekwencji tego nie jest możliwe unieważnienie umowy kredytu frankowego z tytułu występującej w niej klauzuli abuzywnej. Dnia 8 czerwca 2023 roku TSUE wydał orzeczenie, które rozstrzyga wątpliwości sądów krajowych w tym zakresie.

Czy częściowe przeznaczenie kredytu frankowego na działalność gospodarczą uniemożliwia unieważnienie umowy kredytowej?

Ochrona konsumencka na mocy dyrektywy 93/13 obejmuje wszystkie osoby prywatne, które w wyniku nieuczciwej działalności przedsiębiorcy zostały poszkodowane. Dotyczy to również osoby, które podpisały umowę o kredyt indeksowany lub denominowany do franka szwajcarskiego. Czy w takiej sytuacji również osoby, które część tego kredytu przeznaczyły na cele związane z działalnością gospodarczą, również traktowane są jak konsumenci i chronieni dyrektywą 93/13?

Wątpliwości takie miał Sąd Rejonowy dla Warszawy-Woli, który rozpatrywał sprawę małżeństwa, które otrzymało kredyt frankowy na kwotę 199 000 zł. Jeden kredytobiorca prowadził działalności gospodarczą, drugi zatrudniony był w oparciu o umowę o pracę. Pierwszą transzą kredytu w wysokości 70 000 zł przeznaczono na cele związane z działalnością gospodarczą. Druga transza kredytu została przeznaczona na remont domu (94 000 zł) oraz spłatę bieżących zobowiązań obojga kredytobiorców (26 000 zł). Pozwany bank próbował przekonać sąd, że w takim przypadku kredytobiorcy utracili ochronę konsumencką i nie są chronieni dyrektywą 93/13. Sąd wystosował pytania prejudycjalne do TSUE, by ten rozstrzygnął wątpliwości dotyczące roli konsumenta w tym i podobnych przypadkach.

Orzeczenie TSUE ws. częściowego przeznaczenia kredytu frankowego na cele gospodarcze lub zawodowe a statusu konsumenta

Według orzeczenia TSUE z 8 czerwca 2023 roku:

• kredytobiorcy nie tracą statusu konsumenta, gdy kwota przeznaczona na cel gospodarczy lub zawodowy nie była dominująca, a jeden z kredytobiorców w sytuacji gdy jeden z kredytobiorców nie działał w ramach działalności gospodarczej ani zawodowej
• interpretacja statusu konsumenta powinna uwzględniać jakościowe i ilościowe okoliczności towarzyszące umowie kredytowej i uzależniona powinna być m.in. od dominującego wykorzystania kapitału

W związku z powyższym, sprawa rozpatrywana przez Sąd Rejonowy dla Warszawy-Woli, dotyczy konsumentów oraz banku – kredytobiorcy przeznaczyli bowiem ograniczoną część kapitału na cele związane z działalnością gospodarczą, a dominująca część kapitału została przeznaczona na cele niezwiązane z działalnością zawodową czy gospodarczą. Kredyty frankowego Głogów, które zostały w przeważającej mierze przeznaczone na cele prywatne, mogą być unieważnione podobnie, jak kredyty CHF, które wykorzystane zostały na cele prywatne w całości – konieczna jest jednak indywidualna ocena wszystkich okoliczności przez sąd rozpatrujący sprawę.

Fot. Shutterstock.