Jak sporządzić testament?

Testament jest to dokument, w którym osoba go sporządzająca rozporządza swoim majątkiem na wypadek śmierci. Jest to jej wola, co ma się stać z dobrami materialnymi czyli komu mają zostać przekazane oraz w jakiej ilości. Majątek może zostać przekazany rodzinie, ale także określonej w testamencie osobie czy organizacji pożytku publicznego. 

Testament notarialny i alternatywy

Ogólny podział testamentów wyróżnia testamenty zwykłe oraz szczególne. W skład pierwszej grupy wchodzą: testament własnoręczny, testament notarialny oraz alograficzny.

Każdy rodzaj musi mieć zachowane pewne standardy oraz obowiązkowe punkty aby był uznany za prawomocny. W przypadku testamentu notarialnego osoba odpowiedzialna za jego spisanie daje nam swojego rodzaju gwarancję, że zostanie wszystko spisane zgodnie z prawem. Sporządzenie testamentu notarialnego jest także cięższe do podważenia. Należy jednak pamiętać, że zawsze zostaje odwołanie testamentu, co także może nastąpić w każdym przypadku.

 Testament własnoręczny

Tutaj podstawową zasadą jest napisanie go w całości pismem ręcznym, podpis oraz data

Testament notarialny

W tym przypadku spadkodawca sporządza dokument w kancelarii notarialnej w formie aktu notarialnego

Testament alograficzny

W tym przypadku niezbędni są świadkowie – dwaj. Ostatnia wola powinna być oświadczona w obecności wójta, starosty, marszałka województwa, sekretarza powiatu, gminy, kierownika urzędu stanu cywilnego. Oświadczenie powinno zostać spisane w formie protokołu wraz z datą. 

Kolejna grupa to testamenty szczególne, a w ich skład wchodzi 

Testamentami szczególnymi są natomiast: testament ustny, podróżny czy wojskowy.

Są to testamenty sporządzane w szczególnych okolicznościach i tracą swoją moc w przypadku upływu 6 miesięcy od ustania okoliczności, które uzasadniały niezachowanie formy testamentu zwykłego. 

Obowiązkowe punkty sporządzenia testamentu

Istnieje kilka podstawowych zasad, które należy koniecznie uwzględnić podczas sporządzania testamentu. Jedną z najważniejszych rzeczy, którą należy zapamiętać jest to, że testament należy sporządzić jednostronnie – oznacza to, że nie może być on spisany przez dwie osoby, nawet w przypadku kiedy są one małżeństwem. Osoba, która spisuje testament musi być w pełni świadoma swoich działań czyli mieć prawo do wykonywania czynności prawnych, nie być ubezwłasnowolnioną. Testamentu nie może sporządzić pośrednik w czyimś imieniu. 

Warto pamiętać, że testament wywołuje swoje skutki dopiero po śmierci danej osoby. Oznacza to, że majątek nie zostanie rozdysponowany przed śmiercią testatora.  

Czy można podważyć sporządzony testament?

Zdecydowanie łatwiej jest dowieść nieważności testamentu własnoręcznego niż tego sporządzonego w obecności notariusza. Głównie wynika to z błędów i nie zachowania zasad formalnych, jakie musi posiadać ten rodzaj dokumentu. Może to dotyczyć nawet szczegółów jak np. spisanie go na komputerze, brak daty czy brak podpisu.

istnieją także przepisy prawne, które określają konkretne sytuacje kiedy testament nie będzie ważny. Chodzi tutaj o Art. 945 K.C. Testament, który został sporządzony:

• pod wpływem groźby
• pod wpływem błędu
• w stanie wyłączającym świadome lub swobodne podjęcie decyzji i samodzielne wyrażenie woli

Ostatni punkt stanowi nawiązanie do chorób psychicznych czy niedorozwoju umysłowego. Warto jednak pamiętać, że najważniejszy jest stan na dzień sporządzania testamentu. To szczególnie istotne w przypadku osób, które są chore, a ich choroba postępuje. Jeżeli sporządzą testament na początku choroby – mając pełną świadomość, będzie on ważny.

Podważać zdolności spadkodawcy do sporządzenia testamentu można przez okres trzech lat od dnia, w którym osoba mająca interes dowiedziała się o przyczynie nieważności testamentu. Jednak maksymalny czas wynosi 10 lat od otwarcia spadku. Oświadczenie spadkodawcy można kwestionować na drodze postępowania sądowego. Nawet testament sporządzony przed notariuszem musi zostać zakwestionowany w sądzie, nie w kancelarii.

Zachowek – komu się należy?

Zachowek to świadczenie dla najbliższych osób, które nie zostały ujęte w testamencie lub zostali ujęci w niższej wysokości. Zachowek jest formą ochrony najbliższych osób przed niesprawiedliwością. Możliwość dochodzenia swojej części majątku mają np. te osoby, które zostały pominięte w testamencie. Jednym z takich przypadków jest np. przepisanie majątku na rzecz fundacji czy osoby niezwiązanej z rodziną. W takim wypadku najbliżsi czyli małżonek, zstępni oraz rodzice mogą dochodzić od spadkobierców zachowku.

Wysokość zachowku jest określona. Wylicza się go zgodnie z zasadami podanymi w kodeksie cywilnym. Istotne kwestie to: ustalenie wysokości udziału w spadku, to czy osoba ubiegająca się o zachowek jest stale niezdolna do pracy czy też małoletnia. W takim przypadku wysokość wynosi dwie trzecie wartości udziału spadkowego, jaka byłaby przy dziedziczeniu ustawowym. W pozostałych przypadkach jest to połowa tego, co w dziedziczeniu ustawowym. To swojego rodzaju ochrona przed niesprawiedliwym testamentem.

Aby uniknąć konieczności płacenia zachowku istnieje możliwość wydziedziczenia takiej osoby, ale możliwe jest to tylko w ściśle określonych sytuacjach.